Btw-fraude | btw-carrouselfraude
Btw-fraude, of het ongewild betrokken raken bij btw-fraude kan leiden tot boekenonderzoeken, fiscale boetes en/of een strafvervolging. Of het nu gaat om onjuist ingevulde btw-aangiftes, of betrokken raken bij btw-fraude die ergens in de keten plaatsvindt, beschuldigingen van btw-fraude kunnen serieuze gevolgen hebben. Het is daarom van groot belang om te begrijpen wat btw-fraude inhoudt, hoe de risico’s kunnen worden herkend en welke stappen u kunt nemen om te voorkomen dat u hierin verwikkeld raakt.
Wat is btw-fraude of btw-(carrousel)fraude?
Bij btw-fraude wordt er gefraudeerd met de btw. Bijvoorbeeld doordat nihilaangiftes worden ingediend, terwijl er eigenlijk btw moet worden afgedragen. Of als goederen of diensten met btw worden geleverd, maar de btw niet wordt afgedragen aan de Belastingdienst.
Bij btw-carrouselfraude worden er goederen/diensten geleverd, waarbij altijd minstens 3 partijen betrokken zijn. Er is 1 ondernemer die de goederen met btw verkoopt en minimaal 1 ondernemer die de ontvangen btw niet afdraagt (vaak de ploffer of missing trader). Veelal vindt btw-carrouselfraude over landsgrenzen heen plaats, zodat gebruik kan worden gemaakt van het btw-nultarief. Er kan dan fraude in de keten plaatsvinden.
De btw-rechten
De btw is een belasting die wordt betaald over de omzet. De prijs wordt in de goederen of diensten inbegrepen, waarbij er verschillende btw-tarieven zijn.
Er zijn 3 btw-rechten waarop aanspraak kan worden gemaakt. Dat betreft het nultarief, de aftrek van voorbelasting en de teruggave van btw. Het btw-nultarief wordt toegepast bij intracommunautaire leveringen of bij export.
Weigering van btw-rechten bij fraude
Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in de rechtspraak geoordeeld dat als sprake is van betrokkenheid bij fraude, de btw-rechten kunnen worden geweigerd. Hierbij is het arrest van 6 juli 2007 [1] van belang. Het Hof van Justitie oordeelde daarin: “56. Zo ook moet een belastingplichtige, die wist of had moeten weten dat hij door zijn aankoop deelnam aan een transactie die onderdeel was van BTW-fraude voor de toepassing van de Zesde richtlijn worden beschouwd als deelnemer aan deze fraude, ongeacht of hij winst haalt uit de doorverkoop van de goederen”.
Maar, het Hof van Justitie oordeelde in dit arrest ook dat als een belastingplichtige alles doet wat redelijkerwijs van hem kan worden verlangd om ervoor te zorgen dat hij met de transacties geen onderdeel vormt van een fraudeketen, hij moet kunnen vertrouwen op de rechtsgeldigheid van de transacties, zonder het risico te lopen dat het btw-recht wordt geweigerd (par. 50-51).
Door de Hoge Raad wordt het zogeheten ‘Kittel’-criterium ook in de rechtspraak toegepast [2]. In 2018 oordeelde de Hoge Raad [3] dat voor de weigering van een btw-recht vereist is dat wordt vastgesteld:
- “i) hoe de desbetreffende keten van leveringen was ingericht en welke plaats de betrokken belastingplichtige in die keten innam;
- ii) in welke schakel(s) van die keten btw-fraude werd gepleegd en wat die btw-fraude inhield; en
- iii) dat en op welke gronden geoordeeld moet worden dat die belastingplichtige wist of had moeten weten dat de btw-fraude plaatsvond in die keten”.
Betrokken (geraakt) bij btw-(carrousel)fraude?
Het is mogelijk dat u (onbedoeld) betrokken raakt bij btw-fraude die elders in de keten wordt gepleegd. De Belastingdienst en/of het Openbaar Ministerie kunnen dan besluiten om een fiscaal onderzoek en/of een strafrechtelijk onderzoek in te stellen.
Aan de btw-rechten, zoals het recht op het nultarief, zijn formele en materiële voorwaarden verbonden. De inspecteur kan zich op het standpunt stellen dat het btw-recht moet worden geweigerd omdat niet aan die voorwaarden is voldaan, of omdat sprake is van betrokkenheid bij fraude in de keten. In zo’n geval zal de inspecteur een naheffingsaanslag omzetbelasting (mogelijk met fiscale boete) opleggen.
Daarnaast kan het Openbaar Ministerie besluiten dat sprake is van belastingfraude, waarvoor u strafrechtelijk kan worden vervolgd. Het is dus mogelijk dat u zich moet verweren in een strafrechtelijk procedure en een fiscale procedure moet voeren.
Bij btw-carrouselfraude is de ploffer/missing trader vaak niet meer te vinden, maar wil de Belastingdienst wel nog de gemiste btw verhalen. Daarvoor kan de Belastingdienst (en/of het Openbaar Ministerie) soms uitkomen bij de ondernemer die (te goeder trouw) goederen heeft geleverd en de btw-rechten weigeren. Daarvoor wordt het hiervoor genoemde Kittel-criterium gebruikt, als u ‘wist of had moeten weten’ van fraude in de keten.
Voorkom betrokkenheid bij btw-(carrousel)fraude
Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Voorkom betrokkenheid bij btw-fraude in de keten, door alert te zijn op diverse signalen. Op de website van de Belastingdienst zijn aandachtspunten opgenomen die mogelijk zouden kunnen duiden op btw-fraude. Denk daarbij aan:
- situaties waarbij goederen met een hoge waarde worden aangeboden onder de marktprijs;
- situaties waarbij sprake is van steeds wisselende leveranciers of kopers, zeker ook als het bedrijven zijn die pas kort bestaan of waar recent een bestuurderswissel heeft plaatsgevonden;
- bedrijven die weliswaar een btw-identificatienummer hebben, maar geen kantoorpand, personeel, website, etc.
Zorg ervoor dat de ‘checks and balances’ op orde zijn. Als bijv. leveranciers of afnemers worden gecontroleerd, leg dan de check van het KvK-nummer vast (maak een uitdraai), vraag via de e-mail om bewijs van het ‘echte’ bestaan van het bedrijf etc. Op die manier kan bij een mogelijk onderzoek inzichtelijk worden gemaakt dat de nodige acties zijn ondernomen om te voorkomen dat u betrokken zou raken bij btw-fraude in de keten.
Europees Openbaar Ministerie
Sinds 1 juni 2021 is het Europees Openbaar Ministerie gestart. Dit is een onafhankelijk Openbaar Ministerie van de Europese Unie, waarbij de taak het opsporen en vervolgen van misdrijven is die tegen de belangen van de Europese Unie ingaan. Denk daarbij vooral aan btw-fraude en btw-carrouselfraude.
Vanuit Nederland zijn er anno 2024 twee gedelegeerd aanklagers die zich bezighouden met EOM-zaken. Op de Engelstalige website van de EPPO (European Public Prosecutor’s Office) valt te lezen dat het EOM actief is in het opsporen en vervolgen van o.a. btw-fraude. Het is dus mogelijk dat u betrokken raakt in een EOM-onderzoek van een andere lidstaat en/of dat de Nederlandse gedelegeerde aanklagers een strafrechtelijk onderzoek starten naar mogelijke betrokkenheid bij btw-fraude.
Maatwerk
Elke zaak is anders, dus het vereist maatwerk om te bekijken welke stappen het beste kunnen worden gezet om in een belastingcontrole of strafrechtelijk onderzoek de verdediging te voeren als wordt vermoedt dat u betrokken bent (geraakt) bij btw-(carrousel)fraude.
Een expertise ten aanzien van zowel het belastingrecht als het strafrecht draagt bij aan het voeren van een optimale verdediging. Er zal vermoedelijk op twee fronten verweer moeten worden gevoerd.
———————————————————————————————
[1] Hof van Justitie 6 juli 2007, C-354/03, C-355/03 en C-484/03 (Kittel en Recolta).
[2] Zie bijv. Hoge Raad 11 juli 2008, ECLI:NL:HR:2008:AX6292.
[3] Hoge Raad 19 januari 2018, ECLI:NL:HR:2018:51.
Wat kan ik voor u betekenen?
Meer weten:
